12 Monkeys (12 Maymun)

12 Monkeys aka 12 Maymun

TÜR: Gizem, Bilim Kurgu, Gerilim. SÜRE: 129 Dk. ÜLKE: Amerika. YAPIM YILI: 1995. imdb: 8,1. rottentomatoes: %88.

Konusu, anlatımı ve oyunculuklarıyla 12 Maymun, oldukça başarılı bir bilim kurgu gerilim filmi.

Konu

1996’da 5 milyar kişinin ölümüne neden olan ölümcül bir virüs nedeniyle, 2035’te dünya nüfusunun yalnızca %1’i hayatta kalmıştır. Virüsten korunmak için yer altında koloniler kurarak yaşayan insanlar, bir yandan da virüs hakkında bilgi toplamak için mahkûm James Cole’u (Bruce Willis) zaman makinesiyle geçmişe gönderirler. Yanlışlıkla 1990 yılına gönderilen Cole, bilimadamları için virüs hakkında araştırma yaparken akıl hastanesine kapatılır.

Hakkında

Chris Marker’ın 1962 yapımı kısa filmi La Jetée’den esinlenerek David Webb Peoples ve Janet Peoples’un senaryosunu yazdığı 12 Maymun’un yönetmen koltuğunda Terry Gilliam oturuyor.

Altın Küre’de Brad Pitt’e En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu ödülünü getiren yapım, En iyi Yardımcı Erkek Oyuncu (Brad Pitt) ve En iyi Kostüm Tasarımı dallarında Oscar’a aday gösterildi.

8,1 ortalama puanı olan 12 Maymun, imdb’nin en iyi 250 film listesinde yer alıyor.

30 milyon dolar bütçesi olan film, 169 milyon dolar gişe hasılatı elde etti.

Ivır Zıvır

Terry Gilliam, Brad Pitt’in agresif ve hızlı konuşmayı beceremeyeceği konusunda endişe duyuyordu. Bu yüzden oyuncuyu konuşma terapistine gönderdi fakat istediği sonucu elde edemeyince çareyi Pitt’in sigaralarını el koymakta buldu. Bu hamlesinden sonra Pitt, tam olarak onun istediği gibi oynadı.

Terry Gilliam ile çalışmayı çok isteyen Bruce Willis, düşük bütçe nedeniyle normalden çok aşağı bir ücretle oynamayı kabul etti. Hatta parası ancak film gösterime girdikten sonra ödendi.

Terry Gilliam, Bruce Willis’e, içerisinde “keskin mavi göz bakışı”nın da bulunduğu “Willis’in klişe oyunculuğu” listesi hazırladı ve oyuncudan çekimler sırasında bunları yapmamasını istedi.

Cole’un kendi kanıyla duvara bir şeyler çizdiği sahnede, duvarda hamster tekerleğinde dönen bir hamsterın gölgesi yer alıyor. Bu sahnenin çekimi normalde 5 dakika sürmesi gerekirken, hamster hareket etmediği ve yönetmen Terry Gilliam’ın mükemmeliyetçiliği nedeniyle tam bir gün sürdü. Sonraları yönetmene mükemmeliyetçiliği nedeniyle “Hamster Unsuru” lakabı takıldı.

Filmde hiç belirtilmese de, senaryo ve bazı tanıtım araçları sayesinde gelecekteki sahnelerin 2035’te olduğu anlaşılıyor.

Filmin en baştaki tanıtım sloganı, “Gelecek, geleceği olmayan bir adamın elinde” (The future is in the hands of a man who has none) idi ve İngilizce cümle yapısı nedeniyle kafa karıştırıcı bir slogan olarak düşünülmüştü. Adamın “geleceğinin olmaması”nı, “ellerinin olmaması” olarak düşünülmesi planlanmıştı.

Terry Gilliam’ın başrol için ilk aklına gelen kişi Balıkçı Kral’da (The Fisher King) gayet iyi anlaştığı Jeff Bridges idi ama stüdyo daha ünlü birini istedi. Bu yüzden kadroya Bruce Willis dâhil edildi. Ama ilginçtir ki Willis, Balıkçı Kral için rol testine girmiş ama rolü Bridges’e kaptırmıştı.

Filmin sonlarına doğru Cole ve Railly’nin Alfred Hitchcock’un başyapıtlarından Ölüm Korkusu’nu (Vertigo) izlemesi, doğrudan filmin esinlenildiği La Jetée’e bir gönderme. La Jetée’deki bir sahnede aynı film izleniyor.

Brad Pitt, gelecek vadeden oyuncu olduğu için düşük bir ücret karşılığında 12 Maymun’da yer aldı. Fakat aynı yıllarda çevirdiği Yedi (Se7en) gibi kült filmlerle bir anda yüksek ücretli bir oyuncuya dönüştü.

Filmin test gösterimi pek başarılı olmadı. Bu yüzden ciddi değişiklikler yapılması konusunda birçok tartışma yaşandı ama yönetmen Terry Gilliam sonunda hiçbir değişiklik yapmamaya karar verdi ve test gösterimdeki halini aynen yayınladı. Film, bütçesinin 5 katından fazla gişe hasılatı elde etti.

Akıl hastanesi sahneleri 1971’te kapatılan Philadelphia’daki Eastern State Penitentiary hapishanesinde yapıldı.

Filmde görünen iki televizyon spikeri de o günlerde Philadelphia’daki Kanal 10’ın spikerleriydi.

“24 Saat Hitchcock Sinema” gösteriminde Kathryn, bir peruk takarak sarışına oluyor. Hitchcock’un sarışın oyuncu takıntısı olması ilginç bir ayrıntı.

Terry Gilliam, yönetmen koltuğuna oturmadan önce filmin esinlenildiği La Jetée’yi izlememişti.

Filmin ismi ve logosu, Sam Loyd’un 1898’te yaptığı Get off the Earth adındaki puzzledan esinlenildi. Puzzleda 13 karakter yer alıyordu ama 12’ye indirildi.

Kathryn Railly’nin konuşması sırasında arkada değişen ekran görüntüleri sonradan eklendi. Çekimler sırasında arkadaki ekran boştu.

Terry Gilliam, Cole’un çocukluğunu oynayan Joseph Melito’nun rol için uygun oyuncu olmadığını ve kendisini hayal kırıklığına uğrattığını ifade etti.

***Filmle İlgili İçerik / Spoiler Uyarısı***

Terry Gilliam’in amacı filmin olay dizilimini muğlaklaştırmaktı. Bu yüzden Cole’un deli olduğu ve aslında gelecekle ilgili sahnelerin tamamen hayal ürünü olduğu hakkında teoriler var.

Havaalanında hayal meyal görüntülenen gazeteye göre final sahnesi 13 Aralık 1996’da yaşanıyor.

Havaalanı sahnesi Philadelphia Convention Center’da çekildi. Cole ve Dr. Railly’nin yürüyerek havaalanına girdikleri dış çekimler ise Baltimore, Maryland’teki BWI havaalanında yapıldı.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.