İki Dil Bir Bavul (On the Way to School)

TÜR: Belgesel, Drama. SÜRE: 81 Dk. ÜLKE: Türkiye. YAPIM YILI: 2008. imdb: 7,5. rottentomatoes: Tomatometer skoru henüz yok…

Samimi atmosferi, naif hikâyesi ve belgesel tadındaki sunumuyla İki Dil Bir Bavul, başarılı bir belgesel drama filmi.

Filmdeki gerçekçi ve doğal ortam oldukça düşündürücü ve etkileyici.

Konu

Denizlili genç sınıf öğretmen Emre (Emre Aydın), Şanlıurfa’nın Siverek ilçesinin Demirci köyüne atanır. Emre, Kürt köyüne vardığında, tek kelime bile Türkçe bilmeyen bir sürü öğrencisi olduğunu fark eder. Onlara normal derslerden önce Türkçe öğretmelidir.

Hakkında

İki Dil Bir Bavul’u, Orhan Eskiköy ve Özgür Doğan yazıp yönetti.

Yapım, Ankara Uluslararası Film Festivali’nde Juri Özel ödülü, Altın Koza’da Büyük Juri Yılmaz Güney ödülü ve Altın Portakal’da En iyi İlk Film ödüllerinin sahibi oldu.

209 bin Euro bütçesi olan film, 400 bin dolar gişe hasılatı elde etti.

Ivır Zıvır

Nuri Bilge Ceylan, 16. Altın Koza Film Festivali’nde Büyük Jüri Yılmaz Güney Ödülü dalında kazanan filmi açıklarken “Bu ödül Yılmaz Güney sinemasını takip eden bir dile gitmeliydi. Jürinin bütün üyelerinin bu film konusunda hemfikir olduğunu söylemek isterim” dedi ve sonra İki Dil Bir Bavul’un adını anons etti.

Orijinal adı Okul Yolunda olan filmin adı daha sonradan İki Dil Bir Bavul olarak değiştirildi. Filmin adında geçen “bavul” metaforu, “bizzat sınıfın kendisi, köyün kendisi, bölgenin kendisi, ülkenin kendisi”dir.

Filmin yönetmenleri Özgür Doğan ile Orhan Eskiköy, Ağustos 2003 tarihinde Ankara Üniversitesi’nde bir kısa filmi montaj yaparken, Bingöl’de öğretmenlik yapan bir arkadaşları kendilerine başından geçen bir olayı anlatır: “Köyde sobayı yakmak için çocuklardan gaz istiyor, çocuklar da kerpeten getiriyor. Kürtçede gaz, kerpeten demek”. Yönetmenler, olayı dinledikten sonra iletişimsizliğin aslında temel problem olduğuna karar vererek bununla ilgili bir film yapmaya karar verdiler.

Proje ortaya çıktıktan sonra, Doğan ve Eskiköy, filmi çekebilmek için para aramaya başladı. Bu dönemde para bulamadıkları için 2007 yılına kadar beklediler. Aradan geçen zamana rağmen para bulamayacaklarını anladıklarında, “kendi ölçeklerinde büyük riskler alarak” filme başlamaya karar verdiler.

Özgür Doğan, abisinin takılarını da film için kaynak yaptı. Borç para bulduktan sonra Orhan Eskiköy, filmin çekimleri için işinden ayrıldı.

İki Dil Bir Bavul’un çekimleri, 2007 yılının eylül ayında başladı ve 2008 yılının haziran ayında sona erdi. Çekimleri dokuz ay süren film, toplamda on üç saatlik bir montaj aşamasından geçti.

Çekimlerin başlamasıyla, yönetmenler Emre Aydın’dan kendilerini yok saymasını, olabildiğince kendi halinde günlük yaşamını yaşamasını istediler. Doğal ve sade bir film olması amaçlandığı için Emre’ye replik yazılmadı. Filmin sahneleri, gerçek bir ortamda hiçbir değişiklik yapılmadan kaydedildi ve hiçbir sahnede, filmdeki kişilere “tekrar bunu yap” denmedi ve tekrarlanmadı.

Kadınlar ve öğrenciler, evlerde çekilen sahnelerde tedirginlik yaşarken, okulda çekilen sahnelerde ise rahat idiler. Çocukların yönlendirdiği veya anlık gelişen sahneler pek olmadı. Özgür Doğan, bunun nedenini hikâyenin Emre Aydın üzerinden yürümesine bağladı.

İki Dil Bir Bavul, gerçek kişilerden oluşmakta ve tüm konuşmalar doğaçlamaya dayanmakta.

Yönetmenler, önceleri filmi, Bingöl’deki öğretmen ile çekmek istediler fakat araya para sorunu ile başka şeyler girdi. “Türk gencinin temsili olabilecek, Kürtlerden ve Kürtlerin sorunlarından habersiz, hasbel kader öğretmen olmuş ve başka bir tarafta kamera önünde de kendini kasmayacak biri” aranmaya başlandı. Öğretmen arayışına giren yönetmenler önce Viranşehir’e gittiler. Burada yirmiden fazla öğretmen ile görüştüler fakat aradıkları öğretmeni bulamayınca Viranşehir’den Siverek’e geçtiler. Çeşitli periyotlarla sekiz defa gidip geldikleri Şanlıurfa’da aradıkları öğretmeni bulmakta zorluk yaşadılar. Burada da yirmiden fazla öğretmen ile görüşüldü ve tesadüfen Emre Aydın ile karşılaştılar.

Özgür Doğan, Emre Aydın ile karşılaştıkları anı, “Öğretmenevinin bahçesinde kafasını ellerinin arasına almış, kara kara düşünüyor ‘Benim burada ne isim var’ der gibi” diye anlattı.

Denizlili, annesine düşkün, yeni öğretmen olmuş bir Türk olan Emre Aydın, yeni atanmış ve henüz köyün yerini bulamamış idi, bunun nedeni ise köyün yerinin haritada belli olmayışıydı.

Filmde, Türkçe bilmeyen çocuklar tercih edildi. Başlangıçta, yönetmenler, üç kız üç erkek olmak üzere toplam altı çocuk tercih seçti: Zülküf (Yıldırım), Vehib, diğer Zülküf (Huz), Rojda, Devran ve Redife. Redife ile Devran, utangaç olduklarından kameraya alışamadılar, Rojda ise çekilmeyi/görüntülenmeyi kabul etti. Diğer çocukların çekilmemesini Orhan Eskiköy şöyle belirtti: “Onların problemi kamera değildi aslında, onların problemi bizimle, bizim varlığımızla ilgiliydi. Biz onların yanında bir yerdeysek, evlerindeysek, etraflarındaysak utanıyorlardı. Kafalarını kapatıyorlar, yüzlerini kapatıyorlar, dolayısıyla onlar çıktı. ”Üç erkek çocuğu ise İki Dil Bir Bavul’da yer aldı fakat Zülküf Yıldırım’ın (Zilkif Yıldırım) Türkçeye karşı direnişi, Türkçeyi bir türlü öğren(e)memesi, onu ön plana çıkardı.

Gerçek bir mekâna dayanmakta olan İki Dil Bir Bavul, Şanlıurfa’nın Siverek ilçesinin Demirci köyünde geçmektedir. Köydeki birleştirilmiş sınıf ise merkez mekândır. Filmin çekimlerine başlanmadan önce merkeze uzak ve mümkünse cep telefonunun çekmediği bir köy arandı. İlk zamanlar, film için Muş’un Varto ilçesi düşünüldü ve çekimler burada gerçekleşecekti fakat burada açılan anaokulu ile çocukların “çat pat” Türkçe konuşabilmelerinden dolayı buradan vazgeçildi. Daha sonra Viranşehir’de aradıkları öğretmeni bulamayan yönetmenler, buradan Şanlıurfa’nın Siverek ilçesine geçtiler.

TRT ile yapılan röportajda, yönetmenler, tür hakkında yapılan tartışmalara pek dahil olmadıklarını ve “eğer türe yerleştirmek isterseniz bu, bir belgeseldir. Gerçek mekânlar, gerçek karakterler, gerçek olay örgüsü vardır. Oraya bizim çaktığımız tek bir çivi dahi yoktur.” dedi. Aynı söyleşide, kurmacanın tüm olanaklarını kullandıklarını da belirttiler.

Dip Not: 1 Kasım 2012’de yayımlandı, 14 Nisan 2015’de güncellendi.

“İki Dil Bir Bavul (On the Way to School)” üzerine 3 yorum

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.