Amadeus

TÜR: Biyografi, Dram, Müzik. SÜRE: 160 Dk. ÜLKE: Amerika. YAPIM YILI: 1984. imdb: 8,4. rottentomatoes: %95.

18. yüzyılda Viyana’da yaşayan besteciler Wolfgang Amadeus Mozart ile Antonio Salieri’nin başından geçenleri anlatan ve 8 Oscar ödülü kazanan Amadeus, hikâyesi, oyunculukları ve nefis giysi tasarımlarıyla, başarılı bir biyografik drama filmi.

Konu

Bilinenin aksine, kendi döneminde Mozart’a rağmen en iyi besteci ve müzisyen olarak görünen Saray Bestecisi, İtalyan müzisyen Antonio Salieri (F. Murray Abraham), ilk konçertosunu 4 yaşında, ilk senfonisini 7 ve ilk operasını 12 yaşında besteleyen “dahi çocuk” Mozart’ı (Tom Hulce) tanımak için can atmaktadır. Salieri çocukluğundan beri müziğe ve Tanrı’ya bağlıdır. Mozart ile tanıştıktan sonra onun oldukça ukala ve şımarık olduğunu görüp şaşkına döner. Yaptığı besteleri duydukça tanrının ona verdiği yeteneği kıskanmaya başlar. Hayatı boyunca sevdiği tek kadının Mozart’a âşık olduğunu öğrenince de hem Mozart’a hem de tarıya savaş açar.

Hakkında

Peter Shaffer’ın 1979’da aynı adla oyunlaştırdığı eserinden, kendisi tarafından sinemaya uyarladığı Amadeus’un yönetmen koltuğunda Milos Forman oturuyor.

Yapım, En İyi Film, Yönetmen, Senaryo ve Erkek Oyuncu dâhil 8 tane Oscar ödülü ve En iyi Film, Yönetmen, Erkek Oyuncu ve Senaryo dallarında 4 tane Altın Küre ödüllerinin sahibi oldu.

8,4 ortalama puanı ile imdb’nin en iyi 250 film listesinde yer alan film, rottentomatoes’da %95 taze olarak değerlendiriliyor.

18 milyon dolar bütçesi olan film, Kuzey Amerika’da 52 milyon dolar gişe hasılatı elde etti.

Ivır Zıvır

Shaffer oyunu, Rus Yazar Alexandr Puskin’in 1830’da yazdığı şiirsel kısa drama “Mozart ve Salieri”den uyarladı.

Mozart’u canlandıran Tom Hulce ve Antonio Salieri’yi canlandıran F. Murray Abraham aynı anda En İyi Erkek Oyuncu Oscar’ına aday gösterildi. Abraham kazandı.

Oscar töreninin sonlarında Laurence Olivier, En İyi Film ödülünü sunmak için kürsüye geldi. Bir yandan zarfı açarken, bir yandan da Akademi’ye daveti için teşekkür etti. Ve bir anda kazananı söyledi. Akademi çalışanları telaşla kazananın doğru olup olmadığı araştırıp sahneye bildirdiler. Çünkü Oliver 78 yaşında ve Alzeimer hastası olduğu için adayları okumayı unutmuştu.

Oscar töreninde, A Passage to India filmine yaptığı müziklerle En İyi Müzik Oscar’ını kazanan Maurice Jarre konuşmasında, “Şanslıyım. Çünkü Mozart bu yıl müzik bestelemek için uygun değildi” dedi.

Filmin 2002’de piyasaya sürülen ve normalden 20 dakika daha uzun olan yönetmenin kurgusu versiyonu için yönetmen Milos Forman, “…80’lerde MTV ön plandaydı. Biz ise uzun isimler, kostümler ve perukların yer aldığı 3 saatlik klasik müzik hakkında bir film yapıyorduk. Bu yüzden film için büyük stüdyolardan finans bulamadık. Onlara, ‘İzleyicilerin sabırlarını zorlamak istemiyoruz’ dedik. Ve doğrudan konuya bağlı olmayan mecburi kesintiler yaptık. Ama şimdi (2002) senaryoda yazan her şeyin yer aldığı versiyonunu yayınlıyoruz” dedi.

Film Prag, Kromeriz ve Viyana’da çekildi. Forman, opera sahnelerini 200 yıl önce Mozart’ın Prag’da Don Giovanni ve La Clemenza di Tito’nun ilk gösterimlerini yaptığı Count Nostitz Theatre’da (Estates Theatre) çekti.

F. Murray Abraham rolü gereği, orkestra yönetme dersi aldı.

Filmde sadece Salieri’nin hastane odası, Mozart’ın dairesi, merdivenler ve güldürü tiyatrosu setleri kuruldu. Geri kalan tüm sahne çekimleri doğal mekânlarda yapıldı.

Wolfgang Amadeus Mozart’ın filmde yer alan yüksek sesli kahkahası, onunla ilgili yazılan gerçek mektuplardan modellendi.

Bir sahnede, Mozart Christoph Willibald Gluck’a, biri hakkında “sıkıcı” ve “ondan hoşlanmıyorum” diyor. O kişi George Frideric Handel. Buna rağmen, Gluck ve Handel, Wolfgang Amadeus Mozart’ın en favori bestecilerdi.

Milos Forman ısrarla, oyuncularının Amerikan aksanlarını muhafaza etmelerini ve sadece karakterlerine ve performanslarına konsantre olmalarını istedi.

Opera sahnelerinde, set ve giysiler tasarlanırken doğrudan gerçeklerinden örnek alındı.

Milos Forman’ın şehri olan Prag, Komünist rejim altında, televizyon antenleri, plastik ve asfalt yolların azlığı ve otantik havası nedeniyle, yönetmenin Viyana yerine filmi çekmeyi düşündüğü yerlerden biriydi.

Filmde Salieri’nin bir türlü açılamadığı ve Mozart’la birlikte olan Katarina Cavalieri, gerçekte Antonio Salieri’nin metresiydi.

Elizabeth Berridge, “Venüs’ün Meme Uçları” sahnesi çekimlerinde, badem ezmesinden yapılmış olan tatlıları tükürmekten çekindiği için, yaklaşık 15 tane yemek zorunda kaldı. Sonraları çekim ekibinin iğrenç bulacağını düşünerek tatlıları zorla yediğini ve kendini hasta ettiğini söyledi.

Tüm film doğal ışıkta çekildi.

Müzikler arka planda çalınırken çekimler yapıldı ve Tom Hulce, piyanı önünde daha gerçekçi olabilmek için her gün yaklaşık 4 saat prova yaptı.

F. Murray Abraham’ın, yaşlı Salieri’yi canlandırabilmesi için, 4,5 saat makyaj yapıldı.

***Filmle İlgili İçerik / Spoiler Uyarısı***

Orijinal senaryoya göre; Salieri, pencereden atlayarak intihar etmeye kalkışıyor ve hizmetçisi onu görüp ikna edip, odasına geri dönmesini sağlıyordu. Hizmetçi Lorl’un daha büyük bir rolü vardı. Wolfgang’ın babası Leopold Mozart, oğlunun Constanze’la evliliğine daha şiddetli bir şekilde karşı çıkıyordu. Baron Van Swieten’in ismi Von Swieten’dı.

Dip Not: 31 Temmuz 2012’de yayımlandı, 7 Nisan 2015’de güncellendi.

“Amadeus” üzerine bir yorum

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.