Z (Ölümsüz)

TÜR: Suç, Dram, Tarih. SÜRE: 127 Dk. ÜLKE: Cezayir, Fransa. YAPIM YILI: 1969. imdb: 8,2. rottentomatoes: %93.

Yunanistan’da 1963 yılında, Birleşik Demokratik Sol milletvekili Gregoris Lambrakis’in öldürülmesini konu alan ve 1967-74 yılları arasında ülkede hüküm süren askeri yönetimi eleştiren Z, başarılı bir politik suç tarih dram filmi.

Filmde konu edilen olayı biraz düşününce, aslında bir sürü ülkede aynı şeylerin yaşandığını fark ediyorsunuz ki, bu da filmin üzerinden geçen yaklaşık 50 yıla rağmen güncelliğini korumasını sağlıyor.

Konu

Neresi olduğu belli olmayan bir ülkede milletvekili Z (Yves Montand) bir konuşma yapmak için hazırlanmaktadır. Bu sırada polis ve devlet yetkilileri bu konuşmadan ötürü son derece rahatsızdırlar ve Z’yi engellemek için (kalabalıktan birinin milletvekilini yumruklaması gibi) bir sürü müdahalede bulunurlar. Başındaki ağrıyla kürsüye geçen Z, Amerika ya da Rusya yanlısı olmadıklarını sadece silahsızlanma istediklerini, silaha verilen paranın eğitime, sağlığa harcanmasını isteyen bir konuşma yapar. Konuşmasının ardından kamyonette yaklaşan iki kişi Z’nin kafasına sert bir cisimle vururlar.

Hakkında

Vasilis Vasilikos’ın aynı adlı romanından Jorge Semprún tarafından uyarlanan Z’yi Costa-Gavras yönetti.

Film, Oscar’da, Yabancı Dilde En İyi Film ve En İyi Film Kurgusu, Altın Küre’de, En İyi Yabancı Dilde Film ve Cannes’da En İyi Aktör ve Juri Ödüllerinin sahibi oldu.

Yapım, rottentomatoes’da %93 taze olarak değerlendiriliyor.

Film, 14 milyon dolar gişe hasılatı elde etti.

Ivır Zıvır

Filmin başında Fransızca olarak şu sözler görülüyor: “Gerçek olaylarla, sağ ya da ölü olsun gerçek kişilerle olan benzerlikler tesadüfi değildir. Her şey KASITLIDIR.”

Filmde, aslında ülke adı hiç geçmemesine karşın, Yunanistan’da 1963 yılında solcu milletvekili Gregoris Lambrakis’in öldürülmesi sonrasında gerçekleşen olaylar kurgulanarak yansıtılmaktadır. Eleştirmenlere göre film, 1967 ile 1974 arasında Yunanistan’da hüküm süren askeri yönetimi eleştirmektedir.

Milletvekili Lambrakis’in öldürülmesinin ardından Yunanistan’daki birçok şehirde onun adını yaşatmak adına, duvarlara ölümsüz anlamına gelen Z grafitileri yapıldı. Buna engel olmak isteyen askeri yönetim, Z harfinin duvarlara çizilmesini yasakladı.

Film, 1967-1974 yılları arasında Yunanistan’da hüküm süren askeri yönetim sırasında dünya genelinde gösterime girmiştir.

imdb’ye göre film, yayınlanmasından 20 yıl sonra, Mayıs 1989’da Türkiye’de gösterime girdi.

Z, Oscar tarihinde hem Yabancı Dilde En İyi Film, hem de En İyi Film kategorilerinde Oscar’ına aday gösterilen ilk filmdir.

Z’nin eski Yunancadaki anlamı “ölümsüz.”

Kamyonet sahnesi dâhil, tüm sahnelerde oyuncular dublörsüz olarak oynadı, çünkü filmin dublör tutacak bütçesi yoktu.

Çekingen bir şekilde Z’nin kafatası x-ray sonuçlarını anlatan doktor, gönüllü olarak rolü canlandıran gerçek bir doktor.

Filmin yapımcıları Altın Küre’de kazandıkları Yabancı Dilde En İyi Film ödülünü, Drama dalında En İyi Film ödülüne aday gösterilmedikleri gerekçesiyle reddettiler. Bugüne kadar bunu yapan tek film Z’dir.

Jacques Perrin’in canlandırdığı foto muhabiri karakteri, gerçek hayattaki 5-6 muhabirin bir karışımı olarak yaratıldı. Perrin aynı zamanda filmin yapımcılarından biri.

Düşük bütçe nedeniyle filmdeki birçok ufak rol, çekim ekibi tarafından oynandı.

Dip Not: 21 Aralık 2011’de yayımlandı, 11 Mart 2015’de güncellendi.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.