Tanıl Abinin önerisi ile edindiğim ve Sevecen Tunç’un imzasını taşıyan “Trabzon’da Futbolun Toplumsal Tarihi Mektepliler, Münevverler, Meraklılar”, son yıllarda okuduğun en güzel ve orjinal futbol kitaplarından biri. Çünkü kitap belirli bir takıma odaklanmak yerine “o” takımın kurulmasından önce şehre futbolun nasıl geldiğini ve geliştiğini konu alıyor. Bu yüzden de (kimisi yarım asrı devirmek üzere olan) Trabzonspor’u “kuranlara” saygı mahiyeti taşıyor. Trabzonspor’un köklerini ortaya çıkartıyor…
Bir yandan futbolun gelişimini anlatırken, bir yandan da Trabzon’un 1920’lerden itibaren ekonomik ve sosyal ortamlarına ışık tutuyor. Ve bir kere daha “futbolun aslında sadece futbol olmadığını” ispatlıyor…
Benim için kitabın en güzel bölümü, bugüne kadar sadece ismini duyduğum Trabzon İdmanocağı’nın kurulmasını, “Trabzon Spor”unu her platformda büyük bir başarıyla temsil etmesini ve 50 yaşına yaklaşırken istemeye istemeye, mecbur edilerek kapatılmasının anlattığı bölüm. İdmanocağının yaşadıklarını, kendi takımım Gençlerbirliği ile özdeşleştirerek okudum ve defalarca “keşke kapanmasaydı da bugünlerde 100 yılını kutlamaya hazırlansaydı” diye geçirdim.
Ve ilk kez Orhan Şeref Apak’ın “şehrin takımları birleşsinler ve güçlü bir ‘şehir’ takımı oluştursunlar” söyleminin “samimi bir nedenle” yapılmış olsa bile, aslında hataları da barındırdığını gördüm. Çünkü bu süreçte birçok “kökleri” olan takım (renk) yok olup gitmişler ve yerine “kökleri olmayan” bir şeyler meydana getirilmiş… Elbette Trabzonspor gibi çok başarılı olanlar da oluşmuş ama arada birçok değer de maalesef yok olup gitmiş…
Kitabın arkasından;
“Trabzon şehri spor ibtilası geçiriyor. İstanbul’da dans ibtilası, Ankara’da ud, Trabzon’da futbol… Bunlar birer hastalık gibi yakaladıkları adamın yakasını bırakmıyorlar. Trabzon’da mahalle aralarında, ta Kavak Meydanı’na kadar ne kadar meydan, cami havlisi, bahçe varsa birkaç çocuk toplanmış! – Gol gol diye bağırıyor. Hele şu hafta tatilinin işsiz bir sürü halkının Kavak meydanına doğru toplanması bu ibtilayı azdırdı. Şimdi herkeste bir spor heyecanı var.”
Trabzon’un futbolla yatıp futbolla kalkan bir yer olduğunu hep biliyoruz. Bu, futbol bir popüler kültür olgusu ve bir endüstri olmazdan önce de böyleydi. Hatta Trabzonspor’dan önce de böyleydi…
Sevecen Tunç, Cumhuriyet’in ilk yıllarından 1960’ların sonlarına uzanan kesitte Trabzon şehrinde futbolun oynadığı rolü anlatıyor: “Münevverlerleri, mekteplileri ve meraklıları” mıknatıs gibi çeken bir modernleşme ve medenileşme vasıtası olarak futbol… İstanbul’a karşı hüviyetini kabul ettirme iddiasının ve kentin kendisini “Şark’ın merkezi” olarak konumlandırmasının bayrağı olarak futbol…
Sadece bir futbol romanı değil bir şehrin hikâyesi, bir modernleşme hikâyesi. Aile albümünden fotoğraflarla beraber!
Trabzon’da Futbolun Toplumsal Tarihi Mektepliler, Münevverler, Meraklılar, Futbol Kitapları, 26
“Trabzon’da Futbolun Toplumsal Tarihi Mektepliler, Münevverler, Meraklılar, Sevecen Tunç” üzerine bir yorum