18 Kasım 2017, Cumartesi
Sabah 10 gibi kalkıp 11’de kahvaltı için merkeze doğru yürürken hava sıcaklığı 22-23 derecelerde ve oldukça güzeldi.
Köprübaşı Kahvaltı Salonuna vardığımızda Afşin garsona el işaretiyle, “donat masayı” dedi. “Vay be helal olsun!” dedim. Güldü. Kısa bir süre sonra gerçekten de masa donatıldı.
Gelenlerden en orijinalleri “reçelli yumurta” dedikleri ve annemin biz küçükken domates salçasıyla yaptığı, acı kırmızı biberli sahanda yumurta, ballı yoğurt kaymağı, kokusuz leziz beyaz tereyağı, tam kıvamında çay ve taze taze servis edilen sıcacık lavaştı.
Bir sonraki gün kahvaltıda da ekmek üstüne sürüp yiyeceğim Urfa usulü kırmızı biber tam benim kalemimdi. Özellikle Mersin ve Adana’da daha önce deneyimlediğim ve girişinden çıkışına kadar tüm bölgeleri cayır cayır yakan biberlerden oldukça farklı olan ve tam anlamıyla “acısı ağızda biten” Urfa biberi nefis ötesiydi. O yüzden de her şeye yakışıyordu.
Dün Altın Kupa’da olduğu gibi bıçağın servis edilmemesi ve sadece kaşık ve çatılın getirilmiş olması ilginçti.
Nefis kahvaltının ardından hanlar bölgesine doğru yürümeye başladık.
Cumartesi olduğundan mıdır bilinmez ama hanlar tıklım tıklımdı. İnsanlar alışveriş yapıyor ya da dolaşıyorlardı.
Saat 13.30’da Müslüm Beyin arabasına atlayıp Harran’a doğru ilerlemeye başladık. Dönem bitmek üzere olduğu için yolda, tek tük istiflenmiş pamuk balyaları ya da pamuk taşıyan araçlar görüyorduk. Birkaç kere, arabalardan ya da istiflenirken dökülüp yol kenarındaki çalılara takılmış pamukları toplayan insanlar gördük. Müslüm Bey, “bu yıl kilosunu 3 liradan aldı devlet, toplayıp satıyorlar” dedi. Aklıma küçükken gittiğimiz K. Esat pazarı dağıldıktan sonra atılmış meyve ve sebzeleri seçen gariban insanlar gelmişti.
Yolculuğun en sevdiğim yanı, bilen birinden bölgeyle alakalı bilgiye doğrudan ulaşmaktı. O yüzden bir yandan Müslüm Bey’in anlattıklarını dikkatle dinliyor, bir yandan da merak ettiklerimi soruyordum. Birkaç kez Suriye’den atılan bombanın isabet ettiği Akçakale, gitmekte olduğumuz Harran’a 20 km uzaklıktaydı.
Akçakale’nin Türkiyeli Arap nüfusuna sahip olduğunu, ayrıca Urfa’da ve özellikle sınır bölgelerinde yoğun Arap nüfusu yaşadığını ilk kez öğreniyordum. Yolculuk sırasında gördüğümüz insanların giysi tarzlarının ırklarını işaret ettiğini öğrenmek te ilginçti.
Daha önce sadece Sarp sınır kapısını gören biri olarak, Suriye sınırını görmek istiyordum ama yolu uzatmamak adına ses çıkarmıyordum. Muhabbetimiz sırasında bir ara Müslüm Bey, “eyvah dönüşü kaçırdım!” dedi. Mecbur sınıra gidecektik!
Kısa bir süre sonra mülteci kampının yanından geçtik. Oldukça sakin görünüyordu. Müslüm Bey, “eskiden çok yoğundu ama bu aralar sakin” dedi.
Akçakale’nin içinden geçtikten sonra eski sınır kapısına ulaştık. Suriye’deki savaşla birlikte sınırdaki teller ve yapılar güçlendirilmişti. Müslüm Bey sınırın arkasındaki Tell Abyad’ı gösterip orada akrabalarının yaşadığından, 10-11 kez oraya gittiğinden ve yaşadıklarından bahsetti.
Arap, Kürt, Ermeni ve Türkmenlerden oluşan 200 bin kişinin yaşadığı Suriye şehri 2012’den bu yana Özgür Suriye Ordusu, El Kaide ile bağlantısı olan El Nusra, İŞİD, YPG ve YPG ile Özgür Suriye Ordusu bileşenlerinden olan Burkan el-Fırat arasında el değiştirmiş ve çokça çatışma yaşanmış.
Bizimkiler bir ara sınırın dibinden geçen tren hattına doğru yürüdüler. O sırada “uzaklaş!” diye bir ses duyduk. Kuledeki nöbetçi asker aşağıya inmiş geri çekilmeleri için uyarıyordu. El işaretleriyle, özür dileyip geri çekildiler.
Akşam sınıra gittiğimizi öğrenen Afşin, “2-3 yıl önce orada yaşanan insan kalabalığını gördükten sonra bugünlerdeki sakin hali gerçekten garip geliyor” dedi.
Arabaya atlayıp yönümüzü Harran’a çevirdik. Sümercede ve Akatçada “seyahat” veya “kervan” anlamına gelen “haran-u” sözcüğünden adını alan Harran Ören Yeri’nin kapılarından birinden arabayla geçer geçmez yanımıza bir Renault Toros geldi ve bize bir broşür uzatarak, “gezmeye geldiyseniz bizi takip edin, hem çevreyi gezdirelim hem de Harran Kültür Evi’nde ağırlayalım” dedi. Biz de onay verip peşlerine takıldık. Güneşin bunun bir pazarlama taktiği olduğunu ve her kapıda birilerinin misafirler için beklediğini anlattı.
Arabayı park ettikten sonra ören yerinde dolaşmaya başladık. Bize broşür uzatan arkadaş bizi Harran kalesine götürdü ve tarihini anlattı. Giriş yasak olduğu için uzaktan bakınıp yürümeye devam ettik.
Akdeniz ile Dicle Nehri civarındaki ovalar arasındaki konumu nedeniyle ticaret merkezi olma özelliği kazanan ve ay tanrıçasına adanan Harran’ın simgesi olan kubbe/kümbet evleri oldukça enteresan görünüyordu. Renk tonları göz alıcıydı.
Rehberimiz, günümüzde sadece depo ya da ahır olarak kullanılan kümbet evlerin sadece bir tane ustası kaldığını ama onun da yaşlandığı için artık bu işleri yapamadığını söyledi.
Kubbelerin arasında dolaşan ve yaklaştığımızı görünce kaçamayıp orada kalan keçi oldukça sevimli görünüyordu.
Dünyanın ilk bilim merkezlerinden (Atina, Mardin, Şanlıurfa gibi) biri olan Harran’da Dünyanın ilk üniversitesinin kalıntıları da bulunuyor. Günümüze kadar ayakta kalmayı başarmış olan en önemli yapı, üniversitenin gezegen ve yıldız hareketlerinin gözlemek için kullandığı rasat kulesi.
Turumuzun ardından turizm için otantik bir şekilde döşenmiş olan Harran Kültür Evi’ni dolaşmaya başladık. Yapıların tavanlarına ve kubbelerine hayran biri olarak içeriye girer girmez kafamı yukarı çevirdiğimde nefis bir görüntüyle karşılaştım!
Gezimizin sonunda arabaya atladık ve seyir tepesinden kümbet evler ve üniversite kalıntılarına bakındıktan sonra yönümüzü bir başka ören yeri olan Şuayip Şehrine çevirdik. Fakat bir süre sonra havanın kararacağını fark edip Urfa’ya dönmeye karar verdik.
Saat 17 civarlarında İbrahim oğlu İshak’ın soyundan gelen, hastalık ve sıkıntılara karşı sabır konusunda örnek gösterilen bir peygamber olan Hz. Eyüp’ün sabır mekanındaydık.
Varlıklı biri olan ama çocuklarını ve servetini kaybettikten sonra vücudunda yara ve çıbanlar çıkan Hz. Eyüp, 10 yıl boyunca bu mağarada sabrettiği için Allah tarafından mükafatlandırılır ve ayağını vurduğu yerden çıkan suyla tüm hastalıklarından kurtulur. Bahsi geçen kuyu da sabır mekanının tam karşısında yer alıyordu.
Günün son mekanı midelerimizi şenlendirmek için Müslüm Beyin önerisiyle Ciğerci Ali Usta’ydı.
Salaş mekanda bizler nefis dürüm ciğerleri mideye indirirken, Müslüm Beyin yediği yüreğe özenip eve götüreceğimiz pakete bir de yürek eklettirdik.
Dönüş yolunda perşembe akşamından beri hayalini kurduğum billuriyeyi tatmak için Miroğlu’ndaydık. Birazcık daha az şekerli olsa, nefis ötesi diyeceğim, tel kadayıfa sarılmış tüm ve parça antepfıstıklarından yapılmış olan yeşil tatlı nefisti!
Akşam 19 civarlarında evdeydik. Afşin ve Ebu Burak’ın doğum gününü kutlayarak, hanlardaki dükkanlardan birinden aldıkları teflerle melodi tutarak, 23 Nisanda uçurtma şenliklerine gitme planlarına başladığımız Mardin’i özellikle görsel olarak resmeden, Mardin’in Sesleri belgeselini ve etnik müzik kliplerini izleyerek ve bol bol laklak ederek günü tamamladık.
Şanlıurfa Gezi Günlüğü – Bölüm 1’i okumak için tıklayın…
Şanlıurfa Gezi Günlüğü – Bölüm 3’ü okumak için tıklayın…