TÜR: Drama, Gerilim. SÜRE: 137 Dk. ÜLKE: Almanya. YAPIM YILI: 2006. imdb: 8,5. rottentomatoes: %93.

Film şu bilgi yazısı ile başlıyor: 1984, Doğu Berlin. Düşünce özgürlüğü çok uzak. Doğu Almanya halkı Doğu Alman Gizli Servisi Stasi tarafından sıkı denetim altında tutulmaktadır. 100.000 çalışanı ve 200.000 muhbiri Proletarya Diktatörlüğünü korumaktadır. Amaç ise: “Her şeyi bilmektir.”

2007’de Yabancı Dilde En İyi Film Oscar’ını kazanan Başkalarının Hayatı, bir yandan 1984’de Doğu Almanya’da, insanların her türlü özgürlüğünü sınırlandırıcı, sert ve acımasız polis devletini gözler önüne sererken, bir yandan da izleyicinin kendi yaşadığı ülkeyi tartma isteğini tetikliyor.

Georg Dreyman’ın ülkedeki aydınların intiharlarını incelemeye başlaması ve “en üsttekilerin” sorgusuz sualsiz her istediklerini yapabilmeleri filmin vurucu anlarından sadece bir kaçı.

Nefis bir oyunculuk sergileyen Hauptmann Gerd Wiesler’ın sert bakışında en ufak bir değişim olmadan gözünden bir damla gözyaşının düştüğü sahne, bana göre filmin en güzel özeti…

Konu

Başkalarının Hayatı, seksenlerdeki soğuk savaş yıllarında Doğu Almanya’daki gizli istihbarat örgütünün herkesi dinleyip fişlemesini ve “en üsttekileri” her türlü koruma isteğini konu alıyor. Kurallara uymazsa çocuğunu bile hapse attıracak kadar sert ve işine “gönülden bağlı” bir ajan olan Hauptmann Gerd Wiesler’in (Ulrich Mühe) “vatanını seven” ve sürekli Doğu Almanya’yı savunan bir yazar olan Georg Dreyman’ın (Sebastian Koch) “üsttekiler” tarafından açığının bulunması için görevlendirilmesiyle başlayan hikâyede Wiesler’ın zamanla Dreyman ve sevgilisi ve aktris Christa-Maria Sieland’ın (Martina Gedeck) hayatı üzerinden kendi hayatını karşılaştırması ve “özgürlükleri” tartması ile şekilleniyor…

Hakkında

2006 Almanya yapımı Başkasının Hayatı’nı Florian Henckel von Donnersmarck yazıp yönetti.

Film “Yabancı Dilde” kategorisinde Oscar, Altın Küre ve BAFTA’ya aday gösterildi, Oscar ve BAFTA’yı kazandı.

Almanya Film Ödüllerinde rekor kırarak 11 dalda birden aday olan film, aralarında En İyi Film, En İyi Yönetmen, En İyi Senaryo ve En İyi Erkek Oyuncu’nun da bulunduğu 7 ödülü birden kazandı.

rottentomatoes’da hakkında yazılan 153 eleştirinin 143’ünden olumlu yorum alan film %93 taze olarak değerlendirilen film, 8.5 ortalama puanı ile imdb’nin En İyi 250 Film Listesinde de 53. sırada bulunuyor.

2 milyon dolar bütçesi olan film 77 milyon dolar gişe hasılatı elde etti.

Ivır Zıvır

Film yönetmenin kendi başına çektiği ilk uzun metrajlı sinema filmi.

Filmde çok başarılı bir oyunculuk sergileyen Ulrich Mühe, film Oscar ödülünü kazandıktan birkaç ay sonra 54 yaşında mide kanserinden hayata gözlerini yumdu.

Berlin Duvarı’nın yıkılışı ve Doğu Almanya’nın son bulmasından 17 yıl sonra çekilen film, Doğu Almanya’yı anlatan ilk ciddi drama filmi. Bu filmden önce aynı bölgeyi konu alan Elveda Lenin (Goodbye Lenin) ve Sonnenallee gibi iki tane romantik komedi drama filmi yayınlandı.

Hümanist Wiesler karakteri zaman zaman eleştiriler alsa da, film Almanya’da geniş çapta övgü kazandı. Birçok eski Doğu Alman, filmin atmosferinin gerçekçiliğinden ötürü oldukça etkilendiklerini ifade etti. Ayrıca aynı zamanda senaryo yazarı olan yönetmenin Batı Almanya’da büyüdüğü ve Berlin duvarının yıkılışında 16 yaşında olmasına rağmen böyle bir iş çıkartması övgüye değer karşılandı.

Başkalarının Hayatı, 2013’teki Küresel izleme ifşası (ABD’nin Küresel Casusluk Faaliyetleri) sırasında referans olarak gösterildi.

Filmin toplam bütçesinin sadece 2 milyon dolar olmasının sebebi, oyuncuların gönüllü olarak normal ücretlerinin sadece %20’sini kabul etmeleriyle gerçekleşti.

Filmde kullanılan elektronik dinleme ve kayıt cihazları gerçekten Stasi istihbarat teşkilatı tarafından o tarihlerde kullandıkları cihazlardandı ve çekimler için özel olarak müzelerden ve özel koleksiyonculardan temin edildiler.

Ulrich Mühe, filmin hikâyesini konu alan kitapta eski eşi Jenny Gröllmann’ı gayriresmi bir Doğu Almanya ajanı olmakla suçladı. Gröllmann, iddialı reddetti.

Filmin geçtiği dönemde, her yerde sık sık görülen Doğu Almanya bayrakları ve Doğa Almanya askeri logoları taşıyan montlar, bir sahnede, kapağında CoA’nın yer aldığı Der Spiegel dergisi dışında filmde hiç yer almadı.

Filmde Dreyman tarafından çalınan ve hikaye açısından önemli bir dönüm noktasına işaret eden piyano sonatı “İyi Bir İnsan İçin Sonat” ünlü besteci Gabriel Yared tarafından besteledi. Film müziklerine ise Yared ile Stéphane Moucha imzalarını attılar.

Filmdeki en büyük hata, Anton Grubitz’in üniformasında bulunan ve üstünde “Ulusal Halk Ordusu’nun 30. Yılı” yazan kurdele, film 1984 yılında geçmesine rağmen 1986 yılına ait olmasıydı.

Dünya ölçeğinde başarı kazanan “Başkalarının Hayatı”nı, ABD’li yönetmen Sydney Pollack tarafından bir Hollywood versiyonunun çekilmesi planlandı, fakat yönetmenin ölümüyle şimdilik bu proje rafa kalktı.

Dip Not: 18 Nisan 2011’de yayımlandı, 1 Aralık 2014’de güncellendi.

Gabriel Yared – Die Sonate vom Guten Menschen

Gabriel Yared – Das Leben der Anderen