TÜR: Bilim Kurgu, Gerilim. SÜRE: 117 Dk. ÜLKE: Amerika. YAPIM YILI: 1982. imdb: 8,2. Tomatometer: %89.
Duyguları, hisleri olan ve kendisini geliştirebilen robotlar “insan gibi davranılmayı hak ediyor/etmiyor mu?” sorusunu soran ve karanlık film türünü en önemli örneklerinden biri olan bilim kurgu, gerilim filmi Bıçak Sırtı, oldukça başarılı bir atmosfere, konuya ve anlatıma sahip.
Konu
2019 yılının Los Angeles’ı. Sorun çıkartan replicantları öldürmek ile görevli “Bıçak Koşucuları” adlı polis birimine üye olan Rick Deckard (Harrison Ford), köle gibi çalıştırılmaktan bıkıp dünyanın dışındaki bir yerde Nexus 6 isyanını düzenleyen replicantları öldürmek ile görevlendirilir. Replicantlardan biri olan Roy Batty’nin (Rutger Hauer) amacı yaratıcısı Dr. Eldon Tyrell’ı (Joe Turkel) öldürmektir.
Hakkında
Philip K. Dick’in Android’ler Elektrikli Koyun Düşler mi? (Do Androids Dream Electric Sheep?) adlı romanını temel alınarak Hampton Fancher ve David Peoples tarafından senaryosu yazılan Bıçak Sırtı’nın yönetmen koltuğunda Ridley Scott oturuyor.
Yapım, BAFTA’da En İyi Sinematografi, En İyi Kostüm Tasarımı ve En İyi Yapım Tasarımı dallarında ödüle layık görüldü. Ayrıca 2 dalda Oscar ve bir dal da Altın Küre ödülüne aday gösterildi.
28 milyon dolar bütçesi olan yapım 33,8 milyon dolar gişe hasılatı elde etti.
Bıçak Sırtı 8,2 ortalama puanıyla imdb’nin en iyi 250 film listesinde 139. sırada yer alıyor.
Ivır Zıvır
Pris (Daryl Hannah) Sebastian’la (William Sanderson) ilk karşılaştığı sahnede ondan kaçmak için koşarken ayağı kayıyor ve dirseği ile arabanın penceresine çarpıyor ve cam kırılıyor. Senaryoda bu cam kırılma sahnesi yoktu fakat çekimler sırasında Hannah’ın ayağı ıslak zeminden ötürü kaydı ve oyuncunun dirseği kırılan cam parçaları nedeniyle 8 yerinden birden yaralandı.
Rutger Hauer biyografisinde, Deckard ve Roy Batty’nin dövüştükleri sahnenin normalde kung-fu ya da ona benzer bir şekilde olmasının istendiğini ama “çok fazla Bruce Lee!” diyerek buna karşı çıktığını ve filmde yayınlanan final sahnesini önerdiğini söyledi.
Rutger Hauer final sahnesinde elinde güvercin tutması gibi karakteriyle ilgili birçok öneride bulundu. Hatta sonradan kült olacak olan, “bütün bu anlar, zaman içinde yitip gidecek… Tıpkı yağmurdaki gözyaşları gibi” sözünü doğaçlama olarak söyledi. Oyuncu biyografisi kitabının adını da, “Bütün Bu Anlar” olarak koydu.
Ridley Scott, Türk Lokumu (Turkish Delight), Katie Tippel ve Soldier of Orange’u izledikten sonra hiç rol testine ihtiyaç duymadan Roy Batty rolü için Rutger Hauer’ı kadroya aldı. Hauer ilk görüşmelerinde Scott’a şaka yapmak için büyük yeşil bir güneş gözlüğü, beyaz süveter ve pembe saten bir pantolonla yönetmenin karşısına çıktığında Scott’ın yüzü resmen kireç gibi olmuştu.
Deckard‘ın Rachael’ı daireden çıkarken durdurduğu ve ittiği sahnede Sean Young’un şok ve acıdan dolayı sergilediği yüz ifadesi tamamen gerçekti. Young, Harrison Ford’un sahnede kendisiyle oynamakta çok zorlandığını ve kendisini çok sert ittiğini söyledi. Young, Ford’un çekimden sonra ne yaptığını fark edip buzları eritmek için kendisini çok nazik davrandığını da ifade etti.
Joanna Cassidy (Zhora) boynunda bir yılanla oynadığı sahneyi oldukça rahat canlandırdı çünkü “Darling” adındaki Burma pitonu oyuncunun kendi evcil yılanıydı.
Yılan puluna mikroskopla bakıldığı sahnede marihuana tomurcuğu kullanıldı.
Ridley Scott yapımı, “en kişisel” ve “bütün” filmi olarak tanımladı.
Scott’ın ilk kurgusu 4 saatti.
Yapım Rutger Hauer’ın oyunculuk kariyerindeki favori filmi.
Film başlangıçta karışık eleştiriler aldı. Bazı eleştirmenler filmden hoşlanmazken, bazıları da filmin tematik karışıklığını beğendi.
Bıçak Sırtı, Kuzey Amerika’da çok az bir hasılat elde etti. Film, gişe hasılatında yaşadığı hezimete rağmen o zamandan beri kült klasik statüsüne yükseldi.
Yapım Hollywood’un ilgisini Philip K. Dick’in üzerine çekerek, o zamandan beri onun işlerinden uyarlanan birçok filmin yapılmasına yol açtı.
“Bıçak Sırtı”, 1993 yılında Amerika Birleşik Devletleri Kongre Kütüphanesi tarafından “kültürel, tarihi ve estetik olarak önemli” filmler arasına seçilerek ABD Ulusal Film Arşivi’nde muhafaza edilmesine karar verildi.
***Filmle İlgili İçerik / Spoiler Uyarısı***
Final sahnesinde Roy ölürken elindeki güvercinin uçması düşünülüyordu. Fakat yağmurlu sahneyi çekerken güvercin çok fazla ıslandığı için Roy’un elinden serbest kalınca uçmak yerine sadece yürüdü.
Filmin bazı sahnelerinde replicantların gözleri parlıyor. Rachael’in evindeki sahnede Deckard’ın gözleri de parlıyor. 2000 Temmuzunda Ridley Scott, Deckard’ın gerçekte bir replicant olduğunu doğruladı. Bu konu film çekimleri sırasında Scott, Ford ve Hauer arasında büyük tartışmalara yol açmıştı. Ford, Deckard’ın kesinlikle replicant olmaması gerektiğini ve kaybettiği insanlığını keşfetmesi gerektiğini ve yönetmen Scott’ın bunu kabul ettiğini söyledi. Fakat Scott çekim ve kurguda Deckard’ın replicant olduğuna dair göndermeler yaptı. Hauer de biyografisinde Scott’ın bu hareketiyle Deckard ve Batty arasındaki final sahnesini sembolik olarak “insana karşı makine” yerine iki makinanın kavgasına indirgediğini söyleyerek hayal kırıklığına uğradığını ifade etti.
Final sahnesi boyunca Deckard, Roy Batty’e tek bir kelime bile etmiyor.
Daryl Hannah’ın Harrison Ford’a saldırdığı sahnenin çekimleri için Hannah’ın rolünü erkek bir jimnastikçi dublör canlandırdı.