TÜR: Komedi, Romantik, Dram. SÜRE: 125 Dk. ÜLKE: Amerika. YAPIM YILI: 1960. imdb: 8,4. rottentomatoes: %93.
1961 yılında En İyi Film Oscar’ını kazanan Garsoniyer, oldukça sürükleyici ve eğlenceli bir romantik komedi filmi.
Filmin ilginç yanlarından birisi, 1960’lar Amerika’sında iş yaşamının ve teknolojinin nasıl olduğunu görmek.
Konu
(Tek bir binada) 31,259 çalışanı olan bir sigorta şirketinde çalışan ve tek başına yaşayan C.C. Baxter’ın (Jack Lemmon) evi, üst düzey yöneticileri tarafından garsoniyer olarak kullanılmaktadır. Bu duruma oldukça sinirlenmesine rağmen işini kaybetme korkusuyla sesini çıkartamayan Baxter, asansör görevlisi Fran Kubelik’e (Shirley MacLaine) ilgi duymaktadır. Fakat Baxter’ın bir yöneticisi kadına oltasını atmıştır bile…
Hakkında
Garsoniyer’i Billy Wilder yönetmiş ve I.A.L. Diamond ile birlikte senaryosunu yazdı.
1961 Oscar’larında 10 dalda aday gösterilip bunlardan, En İyi Film, Yönetmen, Özgün Senaryo, Sanat Yönetmeni, Kurgu dallarında olmak üzere 5 tane ödül kazanmış. Film ayrıca, aynı yıl Altın Küre ve BAFTA’da En İyi Film, En İyi Erkek Oyuncu ve En İyi Kadın Oyuncu ödüllerinin sahibi oldu.
8,4’lük ortalama puanı ile imdb en iyi 250 film listesinde 96. sırada yer alan film, rottentomatoes’de hakkında yazılan 58 eleştirinin 54 tanesinden olumlu yorum alarak %93 taze olarak değerlendiriliyor.
3 milyon dolar bütçesi olan film 25 milyon dolar gişe hasılatı elde etti.
Ivır Zıvır
Garsoniyer, En İyi Film Akademi Ödülü kazanan son siyah-beyaz film oldu. 1993 Schindler’in Listesi de aynı ödülü almasına rağmen, filmde çok kısa da olsa renkli bölümler olduğu için siyah-beyaz kategorisinde değerlendirilmiyor.
Billy Wilder ve I.A.L. Diamond, birkaç yıl önce çektikleri ve Marilyn Monroe, Jack Lemmon ve Tony Curtis’i bir araya getirdikleri Bazıları Sıcak Sever’in (Some Like It Hot) büyük başarısının ardından Jack Lemmon ile bir başka film yapmaya karar verdiler ve akabinde Garsoniyer’i çekme fikri doğdu.
Filmin çıkış fikri, dönemin Hollywood skandallarından biri olan, Amerikan film yıldızı ve yapımcı Jennings Lang’in yapımcı Walter Wanger’ın karısı aktrist Joan Bennett ile yaşadığı yasak ilişki için, düşük maaşlı bir çalışanının evini kullanmasından çıktı.
1968’de film Vaadler, Vaadler (Promises, Promises) adıyla uzunca bir süre Broadway müzikali olarak sahnelendi.
Yönetmen Billy Wilder, Yaz Bekarı (The Seven Year Itch) ve Bazıları Sıcak Sever’de çalıştığı Marilyn Monroe’nun yıldız kaprisleri ve düşük iş ahlakını düşünerek filmdeki parti kızı Fran karakterini yarattı.
Billy Wilder, Fred MacMurray’in (Jeff D. Sheldrake) gerçek hayatta cimri olduğunu iddia etti ve çekimlerde yaşadığı şu anısını aktardı; MacMurray bir sahnede ayakkabı boyacısına bir çeyreklik bahşiş vermesi gerekiyordu. Fakat oyuncu bir türlü çeyreklik bulamayınca yönetmen, bir yarımlık vermesini önerdi. Bunun üzerine yıldız oyuncu bu teklifi reddedip, “ben hayatımda bu iş için hiçbir zaman yarımlık vermedim, vermem de!” diye tepki gösterdi.
Billy Wilder, Kısa Tesadüfler’i (Brief Encounter) izledikten sonra aklına, bir oyuncunun senaryonun sonunu bilmemesi durumunda ortaya nasıl bir performans çıkaracağı sorusu geldi. Bunu denemek adına, Shirley MacLaine’e (Fran Kubelik) sadece senaryonun 40 sayfalık bölümünü verdi. Oyuncu çekimler sırasında, senaryonun daha tamamlanmadığını düşünüyordu.
En İyi Film Oscar’ı kazanan bir filmde, ilk kez, daha önce bu ödülü kazanan bir filme gönderme yapıldı. C. C. Baxter (Jack Lemmon) televizyonda, En İyi Film Oscar’ının sahibi olan Büyük Hotel’i (Grand Hotel) izlemeye çalışıyor fakat çok fazla reklam arası verilmesine sinirleniyor. Ayrıca Bud ve Fran, Bud’ın apartmanında, Billy Wilder’ın 1945’te En İyi Film ödülünü kazandığı Yaratılan Adam’a (A Lost Weekend) gönderme yapıyor.
Shirley MacLaine, resmi web sitesinden senaryonun birçok bölümünün çekimler sırasında yazıldığını ifade etti.
Ofisteki Noel partisi sahnesi, 1959’un Noel gecesi arifesinde çekildi. Yönetmen böylece herkesin gerçek duygularını yansıtacağını düşünüyordu ve sahne çekiminde sadece “motor” deyip oturduğunu ifade etti.
Jack Lemmon’ın burun spreyi kullandığı sahnede, süt kullanıldı. Çünkü kamera çekimlerinde gerçek sprey fark edilebiliyordu.
Fred MacMurray’nin canlandırdığı Jeff D. Sheldrake rolünü normalde Paul Douglas’ın oynaması düşünülüyordu. Fakat ünlü oyuncu çekimlere katılmak için uçağa binmeden önce kalp krizi geçirerek hayatını kaybetti.
Shirley MacLaine, Soyguncular’daki (Ocean’s Eleven) çok meşhur olan, küçük rolünü, bu filmin çekimlerine verilen aralardan birinde oynadı.
Filmin klasikleşen son repliği, çekimlerin son dakikasında yazıldı.
Filmin girişinden;
1 Kasım 1959’da, New York’un nüfusu 8,042,783’tü. Ortalama olarak boyları 1 m 69 santim olan bu insanları yan yana dizseydik Times Meydanı’ndan Pakistan’daki Karaçi’nin varoşlarına kadar erişirlerdi. Bunları biliyorum çünkü Birleştirilmiş Yaşam adlı bir sigorta şirketi için çalışıyorum. Ülkenin en büyük 5 firmasından biriyiz. Merkez büromuzda 31,259 kişi çalışıyor. Bu sayı Natchez, Mississipi’nin nüfusundan daha fazla. Ben 19.katta çalışıyorum. Sıradan Poliçeler Departmanı Prim Hesaplama Bölümü Kısım W, masa numarası 861.
Adım CC Baxter. Calvin için C, bir de Clifford için C. Ama birçok insan bana, Bud der. Burada 3 yıl 10 aydır çalışıyorum. Haftalığım 94 dolar 70 sent. Saat 8:50-17:20 arası çalışırız. 16 asansör 31.259 kişiyi taşırken ciddi bir trafik sıkışması olmasın diye binayı kat kat boşaltıyorlar.
Bana gelince ofiste kalıp sık sık bir iki saat daha çalışırım. Özellikle de hava kötüyse. Çok hırslı olduğumdan değil. Sadece eve gitmek için doğru zaman gelsin diye vakit öldürüyorum. Evimle ilgili küçük bir sorunum var. Batı 60. Cadde’de oturuyorum. Central Park’tan sadece yarım blok uzakta. Kiram ayda 85 dolar. Aslında geçen Temmuz ayında ev sahibim Bayan Lieberman ikinci el klima takana kadar kiram 80 dolardı.
Dairem gerçekten güzel. Lüks değil ama rahat. Tam bir bekara göre. Tek sorunum evime her istediğimde girememem.
Dip Not: 8 Eylül 2013’de yayımlandı, 7 Ocak 2015’de güncellendi.