The Usual Suspects (Olağan Şüpheliler)

The Usual Suspects (Olagan Supheliler)

TÜR: Suç, Dram, Gerilim. SÜRE: 106 Dk. ÜLKE: Amerika, Almanya. YAPIM YILI: 1995. imdb: 8,7. rottentomatoes: %88.

Hikâyesi, anlatımı, oyunculukları, John Ottman imzalı nefis müzikleri ve ters köşe finaliyle, Olağan Şüpheliler, göz kamaştırıcı bir suç gerilim drama filmi.

Bir de kişsel anı: Yıl 1997. Öykü Serter’i Show TV’deki 5’te 5 programından tanıyorum. ICQ’da alakasız bir şekilde ismini aratıyorum ve “tiviti” rumuzuyla bir kullanıcı geiyor. Ekliyorum kabul ediyor. Birkaç laklak ettikten sonra herkese sorduğum gibi ona da en sevdiği filmi soruyorum. “Olağan Şüpheliler” diyor. İzliyorum ve bayılıyorum! 🙂

Konu

San Pedro, California’daki bir geminin güvertesinde “Kayzer Söze” olarak tanınan bir adam Keaton (Gabriel Byrne) isimli yaralı bir adamla konuşur. İkilinin konuşması kısa sürer ve Kayzer Söze, Keaton’ı vurur ardından gemi alevler içinde kalır. Ertesi gün FBI Ajanı Jack Baer (Giancarlo Esposito) ve ABD Gümrük İdaresinden özel ajan Dave Kujan (Chazz Palminteri) birbirlerinden bağımsız olarak, gemide ne olduğunu araştırmak üzere San Pedro’ya gelirler. Görünürde biri sakat Roger “Verbal” Kint (Kevin Spacey) ve diğeri hastanelik hale gelmiş bir macar suçlu olmak üzere sadece iki tane hayatta kalmış kişi vardır

Hakkında

Christopher McQuarrie’nin yazdığı Olağan Şüphelilerin, yönetmen koltuğunda Bryan Singer oturuyor.

Yapım, En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu (Kevin Spacey) ve En iyi Senaryo dallarında Oscar, En iyi Senaryo ve En iyi Kurgu dallarında da BAFTA ödüllerinin sahibi oldu.

8,7 ortalama puanı ile imdb’nin en iyi 250 listesinde yer alan film, rottentomatoes’da %88 taze olarak değerlendiriliyor.

6 milyon dolar bütçesi olan film, 23 milyon dolar gişe hasılatı elde etti.

Ivır Zıvır

Söze karakteri, 1971’de bütün ailesini öldüren ve tutuklanmadan önce yaklaşık yirmi yıl boyunca ortadan kaybolan New Jerseyli bir muhasebeci olan John List’in gerçek yaşamından esinlenilerek yaratıldı. McQuarrie Keyser Söze’nin adını Los Angeles’daki avukatlık bürosundaki patronu Keyser Sume’nin adını temel alarak oluşturdu ancak eski patronunun ismini nasıl kullandığıyla ilgili itiraz edebileceğini düşünerek karakterin soyadını değiştirmeye karar verdi. Senarist oda arkadaşının İngilizce-Türkçe sözlüğünde gördüğü “söz-e” kelimesini karakterin soyadı yaptı. Aslında filmde kullanılan karakterlerin isimlerinin tamamı McQuarrie’ın hukuk bürosunda bulunduğu dönemde orada çalışan kişilerin gerçek adlarından oluşturdu.

Genç sinemacı Bryan Singer Spy dergisinde Claude Rains’in Casablanca filminde yer alan repliğinden alıntılanarak yazılan “The Usual Suspects” adlı köşe yazısını okudu ve bunun film için güzel bir isim olabileceğine karar verdi.

Sundance Film Festivalinde bir muhabir, yeni filmin ne hakkında olduğunu sorduğunda McQuarrie, “sanırım, film polis kordonunda buluşan bir grup suçlu hakkında” cevabını verdi. Bu ayrıca McQuarrie ve Singer’ın poster için düşündükleri ilk görsel fikirdi.

Kevin Spacey, En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Oscar ödülünü kabul konuşmasında, “Kayser Söze her kimse, bu gece çok kıyak içeceğini söyleyebilirim” dedi.

Kevin Pollak bir röportajında, Benicio Del Toro’nun art arda 12 çekimde gaz çıkarttığını ve setin kahkahalara boğulduğunu söyledi. Del Toro bu konuda, “biri gaz çıkarttı ama kimse, onun kim olduğunu bilmiyor” dedi.

Al Pacino’ya, Dave Kujan karakteri teklif edildi. Ama ünlü oyuncu program sıkışıklığı nedeniyle rolü reddetti. Sonraları bu kararından ötürü büyük pişmanlık duyduğunu ifade etti.

Redfoot’un McManus’un yüzüne sigarasını attığı sahnede, sigaranın orijinal senaryoya göre göğsüne atılması gerekiyordu. Fakat McManus’un beklenmedik reaksiyonu sonucunda sahne bu şekilde çekildi ve yönetmen bu halini kullanmaya karar verdi.

Kevin Spacey, karakterinin sakatlığını daha gerçekçi oynamak için sol elinin parmaklarını birbirine yapıştırdı ve topallamasını sağlamak için ayakkabısının içini doldurdu.

“Şeytan’ın en büyük hilesi, tüm Dünya’yı aslında var olmadığına inandırmakmış” sözü, Fransız yazar Charles Baudelaire’den alıntılandı.

Benicio Del Toro’nun oldukça tuhaf konuşma stili tüm oyuncuları şaşkına çevirdi. Hatta bir sahne çekiminde Stephen Baldwin, Del Toro’nun ne dediğini tam olarak anlayamadığı için yapacaklarını unuttu.

Kevin Spacey, karakterini daha iyi oynayabilmek için, doktor ve uzmanlardan beyin felciyle ilgili bilgi aldı.

Filmde kullanılan zümrütler, yapımcılar tarafından kiralanan gerçek zümrütlerdi.

Genç sinemacı Bryan Singer, ilk filmi Medya Kurbanları’nın (Public Access) Sundance Film Festivali’ndeki gösteriminin ardından bir partide Kevin Spacey ile görüştü. Spacey, filmi gören tanıdığı birçok insanın teşvikiyle ve etkisiyle Singer ve McQuarrie’e, ne olursa olsun bundan sonra çekecekleri ilk filmde yer almak istediğini söyledi.

Benicio Del Toro, Kevin Spacey’nin önerisiyle kadroya alındı. Normalde onun rolü için Harry Dean Stanton gibi bir oyuncu düşünülüyordu.

Filmin tanıtım sloganı, “Keyser Söze kim?”di.

Senaryo yazarı Christopher McQuarrie, filmin sonunda polis memurlardan birini oynayarak, ufak bir rol için kamera karşısında geçti.

Verbal Kint, doğrudan Kevin Spacey için yazıldı.

Tüm oyuncular normal ücretlerinden daha aşağı ücret aldılar.

Film 35 günde çekildi.

***Filmle İlgili İçerik / Spoiler Uyarısı***

Kevin Spacey, yönetmen Bryan Singer’ın çekimler sırasında, tüm başrol oyuncularını, Keyser Söze olduğuna inandırdığını, bu yüzden, filmin oyunculara yapılan ilk gösterimi sonrasında Gabriel Byrne’ın (Keaton), Keyser olmadığını öğrendikten sonra çok öfkelenip, yönetmenle yaklaşık yarım saat tartıştığını söyledi.

Verbal Kint, Kujan tarafından sorgulanırken, yere düştüğü an, “ben yaptım, Keaton’ı ben öldürdüm” diyor. Ama aynı anda Kujan, bağırdığı için onu duymuyor ve Verbal hemen hatasını düzeltip, “Keaton’ın vurulduğunu gördüm” diyor.

Hastanede sorgulanan yanmış Macar adamın kullandığı, “pasas” kelimesi, tercüman tarafından “paket” olarak çevriliyor ve “paket ulaşmıştı” deniyor. Fakat gerçekte “pasas” Macar argosunda, “adam” demek. Yani aslında Macar, kokainlerden değil, Verbal’dan bahsediyor.

Aktör Gabriel Byrne, film festivalinde, ” Keyser Söze kim?” sorusuna, “film çekimlerinde ve bu akşam filmi izleyene kadar, benim olduğumu düşünüyordum” diye cevap verdi.

Filmin başında sadece Verbel Kint’in tutuklanma sahnesi yer almıyor.

Verbal Kint, salıverildikten sonra teslim aldığı kişisel eşyalar arasında altın saat ve çakmak da var. Bunları aynı zamanda Keyser Söze’nin kullandığı eşyalar.

Filmin müziklerini besteleyen John Ottman, Keyser Söze’nin sigarasını yaktığı sahnede ve yönetmen Bryan Singer, Keyser’in ayaklarının görüntülendiği sahnede, karakteri canlandırdılar.

Filmde, Kevin Spacey’nin karakteri, Verbal “sözlü” lakabını çok konuştuğu için aldığını söylüyor. DVD yorumlarında yönetmen Bryan Singer, “Verbal lakabı aslında çok ince bir ipucu. Keyser Söze, Türk bir anne ve Alman bir babanın çocuğu olduğunu söylüyor. Keyse Söze’nin anlamı da aslında Almanca ve Türkçe’nin karışımından ibaret. ‘İmparator Boşboğaz’ demek” dedi. (Singer, muhtemelen, Verbalize kelimesinin Türkçe’deki karşılığı olan “Söze Dökmek”ten Söze’yi uydurduğu için anlamının da Verbal’a yakın olduğunu düşünerek, bu yorumu yapmış.)

Öneri: Öykü Serter.

Dip Not: 12 Ağustos 2012’de yayımlandı, 8 Nisan 2015’de güncellendi.

John Ottman – Main Theme (Usual Suspects)

“The Usual Suspects (Olağan Şüpheliler)” üzerine bir yorum

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.