TÜR: Belgesel. SÜRE: 86 Dk. ÜLKE: Amerika. YAPIM YILI: 2008. imdb: 5,9. rottentomatoes: %80.

Belgesel, “beresindeki o yıldız, sırtındaki o ceket ve gözlerindeki o bakışla etrafta dolaşan bu adam da kimdi böyle?” sorusuyla başlıyor.

Fotoğrafçılık tarihinde en çok çoğaltılan, simgeleşmiş ve muhtemelen 20. yüzyılda çekilmiş bir insana ait en ünlü fotoğraf olan, Che’nin 1960 yılında Küba’da düzenlenen bir miting sırasında Alberto Korda tarafından “öylesine” çekilen ve fotoğrafçının arşivinde yıllarca bekleyen “Guerrillero Heroico”nın nasıl olup da dünyaya yayıldığını ve nasıl simgeleştiğini anlamaya/anlatmaya çalışan Che-Evrim, ilgi çekici bir belgesel.

Hakkında

Che-Evrim’i Luis Lopez ve Trisha Ziff yönetiyor.

Yapım sadece, Uluslararası Belgesel Birliği tarafından Video Kaynak ödülüne aday gösterildi.

Belgesel, rottentomatoes’da %80 taze olarak değerlendiriliyor.

Ivır Zıvır

Korda, Leica model makine Kodak Plus-X filmiyle deklanşöre basmıştır. Aynı filmde Jean-Paul Sartre ve Simone de Beauvoir fotoğrafları da vardı ve Küba gazetelerinde o zaman için daha değerli olan bu fotoğraflar yayımlanırken Che pozu yayımlanmadı. Korda pozu kendisinde sakladı. Guevara`nın ölümünden sonra İtalyan yayımcı Giangiacomo Feltrinelli, Bolivya Günlüğü’nün haklarını alıp yayımlarken bu pozu da büyük bir poster halinde bastı. Böylece bu fotoğraf dünyaca tanınır hale geldi.

Maryland Institute College of Art, Che fotoğrafının dünya üzerindeki en ünlü fotoğraf ve 20. Yüzyılın sembolü olduğunu belirtti.

Korda fotoğrafın sayısız defa kullanılmasına telif hakkı istemeden izin verdi. Fakat fotoğrafın ilgisiz nesnelerle birlikte kullanılmasına karşı çıkarak 2000 yılında içki firması Smirnoff`a dava açtı. Fotoğrafın kullanımıyla ilgili şöyle dedi: “Che Guevara`nın uğrunda öldüğü görüşleri destekleyen biri olarak, bu fotoğrafın onun anısını yaşatmaya ve dünyadaki sosyal adaleti sağlamaya çalışanların kullanmasına karşı değilim, fakat alkol gibi ticari nesnelerin reklamını yapmak için Che’nin şöhretini kullananların kategorik olarak karşısındayım.” Kazandığı 50.000 doları Küba Sağlık Sistemi’ne bağışladı ve “Eğer Che yaşasaydı o da aynısını yapardı” dedi.

Belgeselde yer alan şu cümle kapitalizmin, ona karşı savaşanları bile nasıl metalaştırdığını gözler önüne seriyor; “Zaman içinde, pek çok farklı anlamlar yüklenen bu görüntü biçim değiştirdi. Fotoğraf bir grafiğe grafik politik bir duruşa duruş biçilmiş bir kaftan olan sanata dönüştü. Ve sonra onu satmak için ürünlerin üzerinde kullanmaya başladılar. Oysa bunlar, Che’nin ideallerinden çok uzak şeylerdi. Her ne kadar ticarileştirilmiş olsa da bu görüntü hala efsanevi devrimin simgesi olmayı sürdürüyor.”

Dip Not: 20 Haziran 2011’de yayımlandı, 02 Şubat 2015’de güncellendi.